PRESU PRODUTO LOKAL, NESESSIDADE BAZIKU, MATERIAL KONSTRUSAUN NO KOMBUSTIVEL IHA MERKADO TRADISIONAL, DISTRITO 13


Introdusaun

Presu merkadoria sai prekupasaun ba entidades hotu iha sociedade/Nasaun ida nia laran; Fluktuasaun presu la aveta deit ba povu ki’ik nebe moris iha risku ekonomia fraku, maibe iha mos impaktu ba pilares ekonomia hotu-hotu, liu-liu komersiante sira nivel alto nebe direitamente aktivo iha area komersiu externo/internasional. Fluktuasaun presu nebe la stavel bele kria inflasaun no hafraku ekonomia Mundo Global nian.

Nudar Nasaun foun, Timor Leste sei infrenta limitasaun oi-oin hodi responde nesessidade baziku no nesessidade seluk povu nian. Nasaun joven ida ne’e sei dependente ba Nasaun vizinos hodi importa produtos hirak nebe mak presiza atu konsumo iha rai laran. Ho dependensia ba sasan importasaun, ita mos sei la ses husi dependensia iha setor ekonomia jeralmente, no sei tuir kondisaun ekonomia rai seluk nebe sai parseiro hodi fornese produto nebe ita presija. Presu/folin sasan nebe ita konsumo laos tuir kondisaun merkado ita nian, maibe regula tuir kondisaun ekonomia rai seluk.

Ho razaun atu kontrola sasan folin no assesu informasaun kona-ba diferensa presu entre distrito, Diresaun Nasional Peskiza no Dezenvolvimento – MTCI, halo levantamento dadus iha teritorio Timor Leste tomak hodi publika no fornese informasaun ba komponentes hotu hodi bele assesu no akompanha fluktuasaun no diferensa presu iha merkado distrital.

Objetivu

Objetivu prinsipal programa levantamentu dadus ‘Presu Nesessidade baziku, Material konstrusaun, Kombustivel no Presu produto lokal iha merkado distrital mak hanesan;

1. Identifika presu sasan/produto nebe komunidade sira konsumo iha kada Distrito.

2. Atu hatene/Identifika diferensa presu entre Distrito.

3. Identifika presu produto lokal nebe agrikultor sira produs iha kada Distrito.

4. Kria baze dadus kona-ba presu nesessidade bazikos hodi bele akompanha fluktuasaun presu merkadoria.

5. Publika informasaun presu sasan nebe atual no akurado ba publiku liu husi media.

Targeto Programa

Aktividade levantamentu dadus presu iha Distrito 13 nebe organiza husi DNPD-MTCI, fokus liu ba Presu Produto lokal nebe fa’an iha Mercado sentral iha kada distrito. Dadus Presu produto alimentar, material konstrusaun no kombustivel ekipa survey rekolha dadus iha loja bot sira no estasaun kombustivel nebe fa’an iha sentru kapital distrito nian.